سه روز پیش بانک مرکزی بخشنامه تسهیلات قرض الحسنه ازدواج و فرزندآوری را مطابق با قانون بودجه سال ۱۴۰۲ برای اجرا به شبکه بانکی ابلاغ کرد و طبق این بخشنامه، امسال به سربازی نرفته‌ها، علاوه بر وام ازدواج، وام فرزندآوری هم تعلق می گیرد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، مطابق با قانون بودجه امسال (۱۴۰۲)، تسهیلات موضوع تبصره ۱۶ این قانون که شامل وام ازدواج و فرزندآوری هم می شود از حکم موضوع ماده ۱۰ قانون خدمت وظیفه عمومی مستثنی است.
بر اساس ماده ۱۰ قانون خدمت وظیفه عمومی دریافت هرگونه وام مستلزم ارائه مدرک دال بر رسیدگی به وضع مشمولیت وظیفه عمومی مردان است. اما چند سالی هست که دیگر وضعیت نظام وظیفه به عنوان شرط پرداخت وام ازدواج مطرح نیست و پرداخت وام ازدواج به مردان از این شرط مستثنی شده است.
با این حال در یک سال و نیم گذشته و پس از تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و مکلف شدن بانک ها به پرداخت تسهیلات فرزندآوری، چالش وضعیت نظام وظیفه مردان برای بانکها و دریافت کننده این تسهیلات پررنگ شد.
گرچه در سال گذشته هم بانک مرکزی خواستار مستثنی شدن این وام از شرط مذکور شده بود اما نهایتا به نتیجه‌ای نرسید و مردان سربازی نرفته نتوانستند در یک سال و نیم گذشته وام فرزندآوری دریافت کنند.
امسال چهار نوع وام به سربازی نرفته ها پرداخت می شود
حالا اما مطابق با قانون بودجه امسال (۱۴۰۲) چهار نوع تسهیلات ازدواج، فرزندآوری، تسهیلات قرض الحسنه ودیعه یا خرید یا ساخت مسکن و نیز تسهیلات مربوط به تامین جهیزیه کالای ایرانی که همگی جزو مواد قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت هستند؛ از حکم موضوع ماده ۱۰ قانون خدمت وظیفه عمومی مستثنی شده‌اند و مردان سربازی نرفته می‌توانند تسهیلات یاد شده را امسال دریافت کنند.
وام ازدواج
مطابق با قانون بودجه امسال مبلغ وام ازدواج که به پرداخت آن در ماده ۶۸ قانون جوانی جمعیت نیز تاکید شده است؛ در سال جاری (۱۴۰۲) برای دختران زیر ۲۳ سال و پسران زیر ۲۵ سال ۲۲۰ میلیون تومان و برای سایرین ۱۸۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
این تسهیلات به هر یک از زوج‌هایی که تاریخ ازدواج آنها بعد از ۱/۱ /۱۳۹۸ است تعلق می‌گیرد و دوره بازپرداخت آن ۱۰ ساله است.
وام فرزندآوری
مطابق با قانون بودجه امسال مبلغ وام فرزندآوری که به پرداخت آن در ماده ۱۰ قانون جوانی جمعیت نیز تاکید شده است؛ در سال جاری (۱۴۰۲) تسهیلات قرض الحسنه فرزندآوری به ازای فرزند اول ۳۰ میلیون تومان، به ازای فرزند دوم ۶۰ میلیون تومان، به ازای فرزند سوم ۹۰ میلیون تومان، به ازای فرزند چهارم ۱۲۰ میلیون تومان و به ازای فرزند پنجم و به بعد ۱۵۰ میلیون تومان پرداخت شود.
وام مذکور برای فرزندانی است که از سال ۱۴۰۰ به بعد به دنیا آمده‌اند و متقاضیان حداکثر تا دو سال پس از تولد فرزند می‌توانند درخواست دریافت وام فرزندآوری را ثبت کنند.
وام ودیعه یا خرید یا ساخت مسکن
طبق ماده ۶۹ قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت»، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف به پرداخت تسهیلات قرض الحسنه ودیعه یا خرید یا ساخت مسکن برای خانواده های فاقد مسکن که از ابتدای سال ۱۳۹۹ به بعد صاحب فرزند سوم یا بیشتر می‌شوند، است.
در همین راستا برای سال ۱۴۰۲ تسهیلات قرض الحسنه ودیعه مسکن یا خرید یا ساخت مسکن برای خانواده‌های فاقد مسکن که از ابتدای سال ۱۳۹۹ به بعد صاحب فرزند سوم یا بیشتر می‌شوند را ۲۰۰ میلیون تومان تعیین شده است.
وام تأمین جهیزیه کالای ایرانی و لوازم خانگی
مبلغی از منابع ماده ۶۸ قانون «جوانی جمعیت» نیز باید برای تأمین جهیزیه با کالای ایرانی به ستاد اجرائی فرمان امام (ره) اختصاص یابد.
در همین راستا بر اساس تبصره ۱۶ قانون بودجه ۱۴۰۲ مبلغ ۵ هزار میلیارد تومان (همت) اعتبار از منابع صدر این تبصره با معرفی کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان بهزیستی کل کشور و ستاد کل نیروهای مسلح و بسیج سازندگی جهت تأمین جهیزیه کالای ایرانی و لوازم خانگی زوج‌هایی که از تسهیلات قرض الحسنه ازدواج یا فرزندآوری استفاده نکرده‌اند به نهادهای مزبور اختصاص می یابد.
ضامن چه می شود؟
پس از اعتبارسنجی متقاضیان تسهیلات موضوع این تبصره، در صورت عدم تکافوی اعتبار آنها، به منظور تأمین رکن ضامن، بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی موظف اند با توثیق حساب یارانه یا سهام عدالت متقاضیان یا بستگان درجه اول از طبقه اول آنها یا سایر دارایی‌های مالی وی یا تنها دریافت یک فقره سفته و یک نفر ضامن نسبت به پرداخت تسهیلات اقدام کنند.
عدم اجرای هریک از بندهای این تبصره مشتمل بر تأخیر در پرداخت این تسهیلات یا دریافت ضمانت فراتر از حدود این قانون نیز تخلف محسوب شده و در مراجع ذیصلاح قابل پیگیری است.
متقاضیانی که قبلا ثبت نام کرده‌اند هم می توانند مبالغ امسال را دریافت کنند
همچنین متقاضیانی که قبلاً در سامانه مربوطه ثبت نام کرده‌اند، در اولویت پرداخت تسهیلات یادشده هستند و تسهیلات مذکور با توجه به شرایط متقاضیان، برای تمامی افراد در صف (ثبت نام شده در سال ۱۴۰۲ و سنوات قبل) مطابق با مبالغ مندرج در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور قابل پرداخت خواهد بود.
بنابراین متقاضیانی که قبل از سال ۱۴۰۲ نسبت به دریافت هر یک از چهار نوع وام یاد شده اعم از ازدواج و فرزندآوری ثبت نام کرده اما هنوز وامی دریافت نکرده اند هم می توانند مبالغ امسال را به عنوان وام دریافت کنند.
پرداخت «وام فرزندآوری» معطل دریافت پاسخ از «نظام وظیفه»
(۱۴۰۱/۰۹/۱۵) معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با بیان اینکه بانک مرکزی خواستار مستثنی شدن پرداخت وام فرزندآوری به مردان مشروط به استعلام وضعیت خدمت شده است، گفت: ولی سازمان نظام وظیفه هنوز پاسخی نداده است.
وحید یامین پور در صفحه توییتر خود نوشت: «طبق ماده ۱۰ قانون خدمت وظیفه، پرداخت وام مشروط به استعلام وضعیت خدمت است؛ سال‌ها است وام ازدواج، از این شرط مستثنی شده است. با ابلاغ قانون جوانی جمعیت بانکها در خصوص وام فرزندآوری بلاتکلیف‌اند. بانک مرکزی خواستار مستثنی شدن این وام هم شده، ولی سازمان نظام وظیفه هنوز پاسخی نداده است.»
وی در توییت دیگری افزود: «ان شاءالله که سازمان نظام وظیفه هرچه زودتر وام فرزندآوری را هم از شرط استعلام وضعیت خدمت وظیفه مستثنی کند. اما از نمایندگان محترم مجلس استدعا دارم با هدف تسهیل ازدواج و فرزندآوری، قانون خدمت وظیفه عمومی را مورد بازنگری قرار دهند.»
علیرغم دستور رئیس بانک مرکزی حذف شرط کارت پایان خدمت برای دریافت وام فرزندآوری، یکی از مخاطبان باشگاه خبرنگاران جوان با ارسال ویدیویی از عدم اجرای این دستور خبر می‌دهد.
بر اساس بخشنامه اخیر بانک مرکزی مبنی بر مشروط بودن ارائه تسهیلات فرزندآوری به افراد مذکور به استعلام وضعیت مشمولان از سازمان نظام وظیفه (حسب بند (ب) ماده ۱۰ قانون خدمت وظیفه عمومی) رئیس کل بانک مرکزی دستور داد ضمن توقف اجرای بخشنامه مذکور، هماهنگی لازم با سازمان نظام وظیفه عمومی به منظور تسهیل در پرداخت وام یادشده به متقاضیان انجام شود.
این در حالی است که بر اساس فایل ارسالی یکی از شهروندان به باشگاه خبرنگاران جوان در رابطه با وام فرزندآوری بدون نیاز به کارت پایان خدمات بانک ها همچنان برای پرداخت وام کارت پایان خدمت می خواهند و از این بخشنامه پیروی نمی کنند.
شرایط جدید وام‌دهی به بدهکاران بانکی، مالیاتی و دارندگان چک برگشتی
مجلس تصویب کرد که بدهکاران غیرجاری بانکی و بدهکاران‌قطعی مالیاتی و دارندگان چک برگشتی که مشمول قانون جوانی‌جمعیت و فرزندآوری می شوند نیمی از بدهی را بدهند تا وام جدید بگیرند
مجلس مانع‌تراشی بانکها برای اعطای تسهیلات ازدواج و فرزندآوری را نادیده گرفت و با اصلاح قانونی که مهرماه پارسال مصوب کرده بود مسیر دریافت تسهیلات بانکی برای بدهکاران بانکی و دارندگان چک‌های برگشتی را باز کرد. بانکها در اجرای قانون جوانی جمعیت و تحکیم خانواده دست رد به سینه مردم می‌زدند و افرادی که شرایط دریافت وام داشتند؛ ولی توانایی پرداخت اقساط آن را نداشتند؛ امتیاز خود را به دیگران می‌فروختند. ایجاد بازار ثانویه برای خرید و فروش تسهیلات وام ازدواج و فرزندآوری هنوز هم پررونق است.
با اصلاح این قانون که امروز در مجلس تصویب شد حتی دارندگان چک‌های برگشتی و بدهکاران بانکی و مالیاتی می‌توانند دوباره وام ودیعه مسکن، وام ازدواج و فرزندآوری دریافت کنند. اما چگونه؟
با پیوست یک ماده به «ماده‌واحده ۷۱ مکرر قانون جوانی جمعیت و تحکیم خانواده» که می‌گوید اگر در اجرای مواد این قانون برای استفاده از امتیازات و تسهیلات، باهدف تشویق فرزندآوری، ازدواج و ودیعه مسکن، چنانچه به‌موجب قوانین خاصی، پرداخت این تسهیلات یا ارائه امتیازات، موکول به رعایت شرایط معین و یا مشمول ممنوعیت شده باشد، بانکها و مؤسسات اعتباری مکلف‌اند اعطای تسهیلات و امتیازات فوق را فقط با رعایت این قانون انجام دهند.
بدهکاران نیمی از بدهی را بدهند وام جدید بگیرند
همچنین مجلس تصویب کرد اگر متقاضیان موضوع این قانون دارای بدهی قطعی مالیاتی یا بدهی غیرجاری به بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی یا دارای چک برگشتی باشند، بانکها و مؤسسات اعتباری مکلف‌اند با درخواست متقاضی، تسهیلات موضوع این قانون را پس از تسویه حداقل پنجاه‌درصد بدهی‌ها و تعهدات مذکور از محل این تسهیلات، پرداخت کنند.
این مصوبه مجلس سه ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی، اجرا می‌شود. مجلس همچنین بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی را موظف کرد تا اولویت پرداخت تسهیلات تکلیفی را تغییر دهند و موضوع ازدواج و فرزندآوری را در اولویت قرار دهند.
همچنین به بانکها تکلیف شده است از مردم به‌عنوان وثیقه یا حساب یارانه افراد، یا سهام و سایر دارایی‌های مالی و یا یک سفته را بپذیرند.